[masoomi]

اگزما eczema چیست؟
اگزما (eczema) یکی از انواع واکنش‌های آلرژیک است که پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نوعی درماتیت می‌باشد. این عارضه در افرادی بروز می‌کند که دچار سایر انواع مشکلات آلرژیک نیز هستند یا سابقه خانوادگی حساسیت (آلرژی) دارند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، اگزما به صورت سوزش، قرمزی، خارش، جوش‌های ریز آبدار بروز می‌کند. این ضایعات در محل تماس با مواد حساسیت‌زا مشاهده می‌شوند. و در موارد مزمن به سایر نقاط پوست نیز توسعه می‌یابند.
پوست دچار اگزما، خشک، دارای ترک و همراه با خارش بوده و ممکن است ترشح داشته و سطح آن مرطوب باشد، گاهی سطح پوست مبتلا، دارای شوره یا پوسته نیز هست. خاراندن پوست با دست و ناخن آلوده باعث عفونی شدن موضع می‌شود.
اگزما با توجه به محل تماس پوست با مواد حساسیت‌زا در نقاط مختلفی از بدن بروز می‌کند. اگزما می‌تواند در سنین مختلف و حتی در دوران کودکی نیز بروز کند. این عارضه خارش‌دار پوستی، به هیچ‌گونه واگیردار نبوده و به دیگران سرایت نمی‌کند. حتی در یک بیمار نیز شدت آن ممکن است از یک روز تا چند روز دیگر و از یک محل تا محل دیگر متفاوت باشد.
- از جمله شایع‌ترین بیماری‌های پوست اگزماها هستند که نوعی پاسخ التهابی پوست به یکسری عوامل داخلی و خارجی بدن می‌باشد و در همه سنین از نوزادی تا کهن‌سالی دیده می‌شود و دارای تظاهرات مختلفی می‌باشند.
- علائم شایع بیماری به‌صورت ضایعات قرمز پوسته دار خارش دار و گاهاْ دارای ترشح آبکی چسبناک می‌باشند که با توجه به مراحل مختلف بیماری هر یک از علائم فوق می‌تواند غالب باشد.
- عواملی نظیر زمینه ارثی، بعضی عوامل قارچی و میکروبی، تغییرات فصلی و آب و هوایی، گرد و غبار، پاک کننده‌های صابونی و غیر صابونی، مواد شیمیایی، برخی گیاهان و مصرف برخی داروها به‌صورت موضعی یا خوراکی می‌توانند در ایجاد یا تشدید این بیماری نقش داشته باشند.
موارد زیر مثال‌هایی از انواع شایع اگزماها هستند:
- اگزمای ناحیه قنداق در نوزادان و شیرخواران
- اگزمای دست خانم‌های خانه دار
- اگزمای ناشی از تماس با فلزات بدلی که به علت حساسیت به آلیاژ نیکل رخ می‌دهد.
- اگزمای دست در کارگران ساختمانی که با سیمان سروکار دارند و به علت حساسیت به کرومات می‌باشد.
- اگزمای پا ناشی از تماس با چرم کفش
- اگزمای ناشی از حساسیت به نوعی قارچ مخمری که به‌صورت شوره و قرمزی سر و ضایعات قرمز و پوسته دار صورت تظاهر می‌کند.
اصول کلی درمان اگزماها شامل پرهیز از عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده و مصرف داروهای لازم تحت نظر پزشک می‌باشد.
باید توجه داشت که در بعضی از انواع اگزماها ممکن است بیماری برای سالیان متمادی به درجاتی ادامه داشته باشد.
عوامل بروز اگزما:
موادی که بطور شایع موجب بروز یا شدت یافتن اگزما می‌شوند عبارتند از:
- لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی
- لوازم آرایشی ، بهداشتی معطر
- عطر ، ادوکلن و …
- لوازم آرایشی _ بهداشتی محرک (رنگ مو) ….
- صابونهای معطر
- لوازم آرایشی و بهداشتی غیر استاندارد.
- مواد شوینده پاک کننده مانند پودرها و مایعات که برای شستشوی ظروف و لباس مورد استفاده می‌شوند. این مواد علاوه بر ایجاد حساسیت پوستی ، زمینه بروز سرطانهای پوستی را نیز می‌توانند فراهم کنند.
مواد شیمیایی و سینتیک
لاستیکها: مواد موجود در لاستیک‌ها، موجب بروز التهاب و اگزما در پوست می‌شوند. از تماس پوست با این مواد باید دوری کرد در صورت امکان، در زیر دستکش ظرف‌شویی، دستکش نخی ضد حساسیت باید پوشید. دستکش‌هایی که از جنس لاتکس ساخته شده‌اند می‌توانند عامل بروز حساسیت پوستی باشد. حساسیت به این نوع دستکش، به‌ویژه در میان کارکنان بهداشتی- درمانی و بیمارستان‌ها دیده می‌شود.
مواد سوختی: تماس مستمر پوست بدن با موادی چون نفت و بنزین، زمینه بروز اگزما را فراهم می‌سازد.
گاز فرمالدئید: این گاز از چسب و لوازمی چون مبلمان چوبی آزاد و متصاعد می‌شود. و می‌تواند به بروز ضایعات اگزمایی منجر شود. این گاز باعث تحریک چشم، بینی و گلو (ریزش اشک، آبریزش از بینی، عطسه، سرفه و غیره) شده و همچنین سردرد و حالت تهوع نیز ایجاد می‌کند.
فلزات: امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم، بسیار رواج دارد. لوازمی مانند سنجاق قفلی، زیپ‌های فلزی، دکمه‌های فلزی، قلاب کمربند و … همگی با فلز حساسیت‌زای نیکل روکش شده است و یکی از مهم‌ترین عوامل بروز اگزما و تشدید آن، به ویژه در خانم‌ها محسوب می‌شوند. زیورآلاتی که به تازگی با عنوان نقره آلمانی، سیلور و تیتانیوم به فروش می‌رسند، دارای مقادیر قابل توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما می‌شود. و در صورتی که مزمن شود، ممکن است به سایر نقاط پوست نیز سرایت کند. توجه به محل بروز حساسیت و وسیله‌ای که به‌طور مستقیم با آن ناحیه در تماس بوده برای تشخیص این نوع حساسیت بسیار مؤثر است. و گاهی فلزاتی مانند طلا و نقره نیز می‌توانند عامل بروز اگزما باشند.
مواد موجود در محیط: گرد و غبار منزل (که بعضاً حاوی مواد دفعی جانور بسیار کوچکی با نام مایت Mite می‌باشد) در صورت تماس با پوست و به ویژه پوست دست، موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن می‌شود. سیمان و سایر مواد مشابهی که در ساختمان سازی به کار می‌روند و برخی از گیاهان نیز از جمله این مواردند.
مواد غذایی: تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه فرنگی می‌تواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود برخی از مواد خوراکی نظیر آجیل و مغزها (مغز فندق، بادام زمینی و غیره) تخم‌مرغ، گندم، شیر، یا غذاهای دریایی, می به بدتر شدن اگزما کمک کنند.
سایر عوامل
- استرس
- سابقه بیماری آلرژیک مثل تب یونجه، آسم، یا واکنش دارویی
- پارچه‌های دوخته شده از الیاف مصنوعی که عرق بدن را به دام اندازند.
- تغییرات شدید آب و هوا از نظر رطوبت، سرما یا گرما (خصوصاً وقتی تعریق زیاد شود).
در نهایت یکی از عوامل مستعد کننده بروز اگزما، شستشوی مکرر دست با موادی چون صابون است. این مواد با از بین بردن چربی طبیعی و لایه محافظ پوست، موجب حساس شدن پوست بدن نسبت به مواد خارجی و مستعد کننده بروز اگزما می‌گردند. عدم استفاده از دستکش هنگام استفاده از این مواد، علل شیوع اگزما در میان خانم‌هاست.
اصول کلی درمان اگزما
- درمان مشتمل است بر رفع علایم و شناسایی و حذف علت
- پوشیدن لباس نخی گشاد برای کمک به جذب عرق
- حتی‌المقدور به حداقل رساندن استرس
- کوتاه کردن مرتب ناخن‌ها و به دست کردن دستکش نرم به هنگام خواب برای جلوگیری از خاراندن. توجه داشته باشید که خاراندن اگزما را بدتر می‌کند.
- کمتر حمام بگیرید تا از خشکی زیاد پوست اجتناب شود. صابون و آب ممکن است باعث شعله‌ور شدن بیماری شوند. به هنگام حمام گرفتن، از صابون‌های غیر چرب مخصوص و آب ولرم استفاده کنید. نواحی ملتهب را صابون نزنید.
- پس از حمام بلافاصله از کرم نرم و مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- از قرار گرفتن در معرض تغییرات دمایی شدید (سرما یا گرمای زیاد) خودداری کنید.
- از هر چیزی که قبلاً بیماری را بدتر کرده است اجتناب کنید.
- از دستگاه مرطوب ـ خنک‌کننده هوا برای افزایش رطوبت هوای خشک داخل منزل استفاده کنید.
داروها: پمادهای حاوی قطران یا داروهای کورتیزونی برای کاهش التهاب. اگر پماد شبانه استفاده شود و پس از مالیدن آن، روی ناحیه با پلاستیک بسته شود، شاید اثر بهتری حاصل شود.
آنتی‌ هیستامین‌ها برای کم کردن خارش
آنتی‌بیوتیک در صورت وجود عفونت
ندرتاً خواب آورها یا آرام بخش‌ها