[masoomi]

آیین نامه تاسیس مراکز تخصصی طب کار
این آئین نامه به استناد مواد 1، 2، 3، و 4 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی، مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334 (ﺑﺎ اصلاحات بعدی) و بندهای 6، 7، 11، 12 و 14 ماده 1 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب 1367 و ماده 8 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آئین نامه اجرایی آن مصوب سال 1365 هیئت محترم وزیران و اصلاحات سال 1366 تهیه و به شرح ذیل اعلام می‌گردد: 
فصل اول: تعاریف  
ماده 1- طب کار رشته‌ای از طب است که به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های شغلی می‌پردازد.  
ماده 2- کلینیک طب کار که در این آئین نامه به اختصار » کلینیک «نامیده می‌شود به محلی گفته می‌شود که به بهره گیری از تجهیزات لازم برای تستهای عملکرد ریوی، ارگومتری، ادیومتری، و ارزیابی توانایی‌های بینایی، ارزیابی تواناییهای هوشیاری و عملکردی، تست‌های آزمایشگاهی و رادیولوژی و اندازه گیری‌های محیطی به ارائه خدمات تخصصی سلامت شغلی نظیر پیشگیری و کنترل، غربالگری، معاینات سلامت شغلی، تعیین میزان ناتوانی، توانایی‌ها و تناسب شغلی افراد، تشخیص و درمان بیماریهای ناشی از کار می‌پردازد.  
ماده 3- متخصص طب کار به کسی اطلاق می‌شود که علاوه بر داشتن درجه دکترا در طب دارای دانشنامه یا گواهینامه رسمی تخصصی تأیید شده از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رشته طب کار باشد.  
ماده 4- پروانه‌های تأسیس، بهره برداری و مسئول فنی پروانه‌های قانونی هستند که از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پس از تصویب کمیسیون قانونی به‌عنوان مجوز فعالیت هر کلینیک صادر می‌شوند. 
ماده 5- در این آئین نامه به اختصار به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی «وزارت»، ﺑﻪ مرکز سلامت محیط و کار مرکز" به دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی «دانشگاه/دانشکده»، به کمیسیون تشخیص امور پزشکی موضوع ماده 20 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی، مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب سال 1334(با اصلاحات بعدی) «کمیسیون قانونی» و به پروانه‌های تأسیس، بهره برداری و مسئولان فنی «پروانه‌های قانونی» گفته می‌شود.
فصل دوم: شرایط تأسیس و بهره برداری
ماده 6- اجازه تأسیس کلینیک طب کار به اشخاص حقیقی و مؤسسات حقوقی پس از تصویب کمیسیون قانونی و اخذ موافقت اصولی از مراجع ذیصلاح) وزارت/دانشگاه(با شرایط ذیــــل داده می‌شود:  
الف. اشخاص حقیقی متقاضی تأسیس باید دارای مدرک تخصصی طب کار باشند.  
ب. در صورتیکه متقاضی تأسیس کلینیک یک مؤسسه حقوقی باشد باید حداقل یکی از مؤسسین آن افراد مندرج در بند الف این ماده بوده یا فرد دارای شرایط مندرج در بند الف این ماده را به‌عنوان مؤسس معرفی نمایند. رعایت اصل 141 قانون اساسی برای مؤسسات حقوقی و اشخاص حقیقی الزامی است.  
تبصره 1- مراکز آموزشی و درمانی تابعه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور از شرایط مندرج در این بند مستثنی می‌باشند.  
تبصره 2- درصورت خروج متخصص طب کار از مؤسسه حقوقی، حداکثر ظرف مدت 6 ماه باید مؤسسه حقوقی عضو جدید متخصص طب کار به‌عنوان مؤسسه معرفی نماید. در غیر اینصورت موسسه صلاحیت کار را از دست خواهد داد.  
ج. نهادها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت که از بودجه عمومی استفاده می‌نمایند در صورتی می‌توانند تقاضای تأسیس کلینیک طب کار نمایند که علاوه بر دارا بودن شرایط مندرج در این آئین نامه، ارائه خدمات موضوع این آئین نامه در اساسنامه آنها پیش بینی شده باشد.  
د. نهادها و مؤسسات دولتی یا غیردولتی که بر طبق اساسنامه تأسیس، ارائه خدمات پزشکی به افراد غیر از پرسنل مؤسسه یا نهاد مذکور جزء شرح وظایف یا فعالیتهای آن نهاد یا مؤسسه محسوب نمی‌گردد در صورت تأسیس مرکز طب کار مجازند فقط به افرادی که رابطه استخدامی با آن نهاد یا مؤسسه دارند خدمات طب کار ارائه نمایند.  
ماده 7- هر متخصص طب کار می‌تواند مؤسس حداکثر یک کلینیک دولتی و یک کلینیک غیردولتی به‌طور همزمان باشد و یک متخصص نمی‌تواند همزمان مؤسس دو کلینیک غیردولتی یا دو کلینیک دولتی باشد.  
ماده 8- پروانه مسئول فنی کلینیک به پزشکان متخصص طب کار واجد شرایط پس از تأیید صلاحیت توسط کمیسیون قانونی داده خواهد شد.  
ماده 9- رعایت مفاد آیین نامه اجرایی قانون اجازه تأسیس مطب جهت تصدی پست مسئولیت فنی الزامی است. 
ماده 10- هر متخصص طب کار می‌تواند با توجه به ثابت بودن سقف تعداد معاینات سالیانه که در این آیین نامه ذکر شده حداکثر مسئولیت فنی یک کلینیک دولتی و یک کلینیک غیردولتی را در دو شیفت کاری به‌طور غیر همزمان و با رعایت سقف مجاز معاینات هر متخصص به عهده گیرد پروانه قانونی صادره نیز صرفاً برای شیفت کاری مندرج در پروانه معتبر می‌باشد و حضور مسئول فنی در شیفت مورد نظر الزامی می‌باشد.  
ماده 11- درخواست تأسیس و مراحل صدور موافقت اصولی و بهره برداری و پروانه‌های قانونی به شرح زیر است: 
 الف. درخواست کتبی تأسیس همراه با ارائه مدارک مورد نیاز به معاونت درمان یا سلامت دانشگاه/دانشکده مربوطه.  
ب. ارسال پرونده به مراجع ذیصلاح (وزارت/دانشگاهها) جهت بررسی در کمیسیون قانونی.  
ج. تأیید و تصویب صلاحیت مؤسس/مؤسسین در کمیسیون قانونی و صدور موافقت اصولی.  
د. انعقاد قرارداد تأسیس بین متقاضی و مراجع ذیصلاح) وزارت/دانشگاه(و ارائه مدارک مربوطه.  
ه. بررسی صلاحیت مسئول/مسئولان فنی و سایر مدارک در کمیسیون قانونی.  
و. تأیید مدارک و صلاحیت مسئول/مسئولان فنی.  
ز. صدور پروانه‌های تأسیس، بهره برداری و مسئول/مسئولان فنی.  
ح. آغاز فعالیت کلینیک و اعلام شروع بکار به دانشگاه مربوطه.  
تبصره 1- برای اخذ پروانه بهره برداری معرفی حداقل 50% پرسنل واجد شرایط الزامی است.  تبصره 2-  کارمندان دولت و وابسته به دولت فقط می‌توانند مسئولیت فنی و یا همکاری یک کلینیک طب کار غیردولتی را در ساعات غیراداری تقبل نمایند.  
تبصره 3- مسئولان فنی کلینیک می‌توانند مؤسس کلینیک نیز باشند.  
فصل سوم: وظایف مؤسسه یا مؤسسات  
ماده 12- اهم وظایف مؤسسات مراکز طب کار به شرح ذیل می‌باشد:  
الف. انتخاب و معرفی مسئول/مسئولان فنی و کلیه کارکنان واجد شرایط برای کلینیک براساس ضوابط و استانداردهای مربوطه جهت صدور پروانه‌های قانونی.  
تبصره 1- مؤسس در صورت تخلف مسئول فنی از وظایف قانونی و احراز آن توسط کمیسیون قانونی می‌تواند درخواست تغییر وی را نماید.  
ب. تأمین تجهیزات عمومی و ملزومات مورد نیز براساس استانداردهای مربوطه
ج. اجرای نظرات و پیشنهادات مسئول فنی کلینیک در امور پزشکی و فنی براساس ضوابط و رعایت آنها  
د. رعایت کلیه ضوابط، ﻣﻘﺮرات،دستورالعمل‌ها و تعرفه‌های مصوب مراجع ذیصلاح قانونی  
ه. برنامه ریزی و سازماندهی جهت جلب رضایت مراجعین و رعایت منشور حقوق بیماران  
و.نظارت برحسن اجرای استانداردهای مربوط به تابلو و نیز سرنسخه های کلینیک  
ز.حفظ استانداردهای کمی و کیفی ساختمان، تجهیزات، تاسیسات وسایل و امکانات و تأمین تجهیزات عمومی و ملزومات مورد نیاز براساس استانداردهای موجود  
ح. اخذ تأییدیه علمی از مسئول فنی قبل از انعقاد و اجرای قراردادهای ارائه خدمات طب کار  
ط. رعایت موازین اسلامی، اﺧﻼﻗ و  نظارت برحسن اجرای آن  
فصل چهارم: وظایف مسئول یا مسئولان فنی  
ماده 13- مسئول فنی کلینیک فردی است که دارای مدرک تخصصی طب کار مطابق با ماده 3 این آیین نامه بوده و مسئولیت فنی و علمی کلیه خدمات ارائه شده در مرکز برعهده وی می‌باشد. اهم وظایف مسئول فنی کلینیک طب کار عبارتند از:  
الف. نظارت مستمر و فعال بر کلیه خدمات ارائه شده توسط کلینیک  
ب. ارتقاء سطح کیفی خدمات توسط کارکنان فنی کلینیک مرکز و ابلاغ تذکرات لازم به آنان.  
ج. بررسی و اعلام صلاحیت کارکنان فنی شاغل در کلینیک.  
د. نظارت فنی بر عملکرد کلیه پرسنل فنی کلینیک  
ه. تهیه و تنظیم برنامه کاری قسمتهای مختلف کلینیک و نظارت بر حسن انجام خدمات ارائه شده.  
و. نظارت بر کیفیت و قابل استفاده بودن تجهیزات و ملزومات.  
ز. نظارت بر تهیه، تنظیم و نگهداری پرونده پزشکی کلیه مراجعین  
ح. نظارت بر حسن اجرای استانداردهای مربوط به تابلو و سرنسخه های کلینیک و ارائه پیشنهادات لازم به مؤسس یا موسسان.  
ط. تهیه تکمیل و ارسال فرمهای گزارش دهی لازم به دانشگاه/دانشکده یا سایر مراجع ذیربط براساس ضوابط.  
ی. گزارش مواردی از بیماریهای شغلی که لیست آن توسط وزارت یا دانشگاه/دانشکده تعیین می‌گردد با رعایت اصل امانت داری به مراجع قانونی ذیربط براساس دستورالعمل‌های ابلاغی وزارت بهداشت  
ک. ابلاغ تذکرات فنی به کلیه کارکنان فنی و اداری و نیز به مؤسس یا مؤسسان مرکز و پیگیری اقدامات اجرایی و درصورت تخطی اعلام مراتب به دانشگاه/دانشکده‌های ذیربط.  
ل. رعایت کلیه مقررات و دستورالعمل‌های وزارت و نیز موازین اسلامی، اخلاقی، فنی و نظارت بر حسن اجرای آنها.  
م. نظارت علمی و تأیید کتبی مفاد قراردادهای ارائه خدمات طب کار از نظر فنی و پزشکی.  
ن. شرکت در جلسات هماهنگی تشکیل شده از طرف دانشگاه/دانشکده ذیربط.  
س. صدور گواهی‌های قانونی جهت مراجع ذیصلاح.  
ث. تعیین اولویت پذیرش و ارائه خدمات به مراجعین.  
فصل پنجم: شرایط ساختمانی، تجهیزاتی و پرسنلی  
ماده 14- ساختمان کلینیک و تعداد اطاقها و کلیه شرایط لازم برای تهویه، نور، سیستم‌های حرارتی و برودتی باید منطبق با اصول بهداشتی و فنی بوده و مورد قبول و تصویب وزارت یا دانشگاه/دانشکده مربوطه قرار گیرد.  
ماده 15- حداقل تعداد اطاق برای تأسیس کلینیک شامل دو اطاق و یک سالن انتظار با امکانات کافی می‌باشد و باید پیش بینی‌های لازم برای کلیه اقدامات ایمنی از جمله اطفای حریق شده باشد. حداقل مساحت مرکز باید 70 متر باشد.  
ماده 16- دفع فاضلاب و زباله‌های این مرکز باید طبق مقررات و ضوابط اعلام شده از سوی وزارت باشد.  
ماده 17- حداقل پرسنل مورد نیاز کلینیک علاوه بر یک نفر متخصص طب کار به‌عنوان مسئول فنی، شامل موارد زیر است.  
الف. یک نفر کارشناس بهداشت حرفه‌ای جهت تهیه »گزارش بهداشت حرفه‌ای محیط کار«مذکور در»آئین نامه معاینات سلامت شغلی«.  
ب. یک نفر اودیولوژیست جهت انجام ادیومتری.  
ج. یک نفر منشی با حداقل مدرک دیپلم جهت امور عمومی مرکز.  
ماد18- حداقل تجهیزات مورد نیاز مرکز شامل یک اطاقک آکوستیک و دستگاه اودیومتری، اسپیرومتری دارای استاندارد ATS، یک دستگاه کامپیوتر با تجهیزات جانبی، تخت و وسایل معاینه، پاراوان و سایر تجهیزات و ملزومات اداری می‌باشد.  
ماده 19- درصورت تمایل کلینیک به توسعه و ارائه خدمات رادیولوژی، آزمایشگاهی، اندازه گیری‌های محیطی توسط مرکز، باید فضای فیزیکی، تجهیزات و پرسنل مورد نیاز مطابق با مقررات اعلام شده از طرف وزارت توسط کلینیک تأمین شده و مجوز قانونی مربوطه اخذ گردد.  
ماده 20- مندرجات تابلوی کلینیک باید وفق پروانهٔ صادره و از نظر ابعاد، تعداد و ..... منطبق بر ضوابط و دستورالعملهای وزارت یا سازمان نظام پزشکی باشد. 
فصل ششم: سایر مقررات  
ماده 21- در صورتیکه مؤسس فوت نماید وارث قانونی متوفی مکلفند ظرف مدت دو سال از تاریخ فوت با ارائه گواهی انحصار وراثت نسبت به معرفی شخص واجد شرایط قانونی دریافت پروانه به عنوان مؤسس جدید اقدام نمایند. پس از تأیید صلاحیت فرد معرفی شده توسط کمیسیون قانونی پروانه تأسیس جدید کلینیک بنام وی صادر خواهد شد. در این مدت مسئول فنی کلینیک با موافقت وراث قانونی می‌توان کلینیک را اداره نماید.  
تبصره. در صورتی که مؤسس کلینیک از اشخاص حقوقی باشد طبق قوانین مربوط به مؤسسات حقوقی عمل خواهد شد.  
ماده 22- در صورتیکه مؤسس به علت از کارافتادگی قادر به اداره کلینیک طب کار نباشد خود او یا نماینده قانونی وی باید در یک مهلت 6 ماهه نسبت به معرفی فرد دیگر واجد شرایط این آئین نامه به‌عنوان جانشین) ﻣﺆﺳﺲ(اقدام نمایند. پس از تأیید صلاحیت فرد معرفی شده توسط کمیسیون قانونی پروانه تأسیس بنام وی صادر می‌گردد.  
ماده 23- در صورتیکه مسئول فنی فوت نماید و یا بهر علت دیگر قادر به انجام وظایف محوله نباشد مؤسس موظف است حداکثر ظرف 3 ماه فرد دیگر واجد شرایط این آئین نامه را بجای وی معرفی نماید. پس از تأیید صلاحیت فرد معرفی شده توسط کمیسیون قانونی پروانه مسئول فنی بنام وی صادر می‌گردد. در این فاصله کلینیک مجاز به ارائه خدمت نمی‌باشد.  
ماده 24- در صورتی که مؤسس و مسئول فنی کلینیک طب کار یک فرد تنها باشد و فوت نماید و یا بهر علت دیگر قادر به اداره کلینیک نباشد بر حسب مورد وراث و یا نماینده قانونی وی و یا خود او در صورت تمایل به ادامه فعالیت کلینیک باید فرد دیگر واجد شرایط این آئین نامه را به‌عنوان جانشین معرفی نمایند. پس از تأیید صلاحیت فرد معرفی شده توسط کمیسیون قانونی پروانه تأسیس و مسئول فنی جدید بنام وی صادر می‌گردد.  
ماده 25- در صورتیکه مسئول فنی طب کار نخواهد بکار ادامه دهد باید سه ماه قبل مراتب را به‌طور کتبی به مؤسس و معاونت درمان یا سلامت دانشگاه/دانشکده مربوطه اعلام نماید. در ظرف این مدت مؤسس موظف است نسبت به معرفی مسئول فنی جایگزین اقدام نماید تا پس از تصویب و تأیید صلاحیت وی توسط کمیسیون قانونی پروانه مسئول فنی جدید صادر گردد.  
ماده 26-  اعضای هیأت علمی تمام وقت جغرافیایی مجاز نیستند تا زمانیکه تمام وقت جغرافیایی هستند، در محل دیگری به‌جز بخشهای وابسته به دانشگاه اشتغال داشته باشند. پروانه مسئول فنی برای این افراد فقط جهت مراکز آموزشی و درمانی تابعه دانشگاههای علوم پزشکی صادر می‌شود.  
تبصره. درصورت قطع ارتباط استخدامی افراد مذکور بهر دلیل با دانشگاه، پروانه صادره موضوع ماده فوق لغو خواهد شد.  
ماده 27- در صورتیکه مسئول فنی به علت بیماری و یا علل دیگر قادر به انجام وظایف محوله و حضور در کلینیک طب کار به مدت کمتر از سه ماه نباشد می‌تواند در عرض دو هفته یک فرد دیگر واجد شرایط این آئین نامه را با موافقت مؤسس یا مؤسسان به‌عنوان جانشین خود برای این مدت معرفی نماید. در صورتیکه مدت عدم امکان حضور مسئول فنی از سه ماه تجاوز نماید مؤسس یا مؤسسان موظفند فرد دیگر واجد شرایط این آئین نامه را به‌عنوان مسئول فنی معرفی تا پس از تصویب کمیسیون قانونی پروانه مسئول فنی جدید صادر گردد.  
تبصره. در دوره عدم حضور مسئول فنی یا جانشین وی، کلینیک مجاز به ارائه خدمات نیست.  
ماده 28- کلینیک طب کار نمی‌توانند کلینیک دیگری بنام شعبه دایر نمایند.  
ماده 29- تغییر نام و محل کلینیک بایستی،  با اطلاع قبلی و موافقت معاونت درمان یا سلامت دانشگاه/دانشکده مربوطه و اخذ مجوز از وزارت صورت پذیرد.  
ماده 30- هر کلینیک طب کار در صورت تمایل به انجام معاینات دوره‌ای یا بدو استخدام مکلف است پس از اخذ مجوز کلینیک در نظام جامع سلامت شغلی معاونت بهداشتی دانشگاه مربوطه ثبت نام نموده و کد نظام سلامت شغلی خود را جهت شروع فعالیت در این زمینه دریافت نموده کلیه فرمهای ثبت و گزارش دهی و همچنین نظام جامع آماری را طبق نظر وزارت یا دانشگاه/دانشکده تکمیل و در موعد مقرر ارسال نماید.  
ماده 31- فعالیت کلینیک طب کار در زمینه پیشگیری، معاینات بدو استخدام و معاینات دوره‌ای باید مطابق با » آ نامه معاینات سلامت شغلی«و سایر آئین نامه‌های مربوطه باشد.  
ماده 32- همکاری مستمر با بازرسان وزارت و دانشگاه/دانشکده و دیگر مراجع ذیصلاح قانونی و اجرای دستورات آنها از سوی کلینیکهای طب کار الزامی است.  
ماده 33- نظارت بر عملکرد کلیه کلینیکهای طب کار در سراسر کشور به عهده دانشگاه/دانشکده‌های مربوطه و درصورت نیاز وزارت می‌باشد.  
ماده 34- تمدید پروانه‌های تأسیس و مسئولان فنی کلینیک براساس قانون آموزش مداوم جامعه پزشکی و ضوابط اعلام شده از سوی وزارت و نیز مفاد این آئین نامه خواهد بود.  
ماده 35- کلیه مؤسسات ارائه دهنده خدمات طب کار موجود به هر عنوان (ﻣﺆﺳﺴﻪ، شرکت، مرکز، طب صنعتی، درمانگاه بخش و ...)مکلفند حداکثر ظرف مدت یک سال پس از تصویب و ابلاغ این آئین نامه، با هماهنگی دانشگاهها/دانشکده‌های ذیربط وضعیت خود را با شرایط و ضوابط مندرج در این آئین نامه تطبیق دهند.  
ماده 36- رعایت آئین نامه اجرایی قانون طرح انطباق و موازین اسلامی، اخلاقی و شئونات حرفه ای، در کلینیک طب کار الزامی است.  
فصل هفتم: تخلفات  
ماده 37- درصورتیکه مؤسس/مؤسسان یا مسئول/مسئولان فنی مرکز از ضوابط و مقررات مربوط به الزامات و وظایف خود که در این آئین نامه پیش بینی شده تخلف نمایند به نحو زیر اقدام خواهد شد.  
الف. بار اول تذکر شفاهی با قید موضوع در صورت‌جلسه بازرسی محل توسط وزارت و  دانشگاه/دانشکده‌های ذیربط  
ب. بار دوم اخطار کتبی توسط وزارت یا دانشگاه/دانشکده‌های ذیربط حداقل به فاصله یک ماه.  
ج. در صورت تکرار و عدم توجه به تذکرات قبل کتبی چنانچه اعمال انجام شده در قالب قانون تعزیرات حکومتی و اصلاحات بعدی (در امور بهداشتی و درمانی) مصوب سال 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد، موضوع به کمیسیون ماده 11 قانون یاد شده و در سایر موارد به محاکم ذیصلاح قانونی احاله خواهد شد. 
تبصره 1- روش اجرای تصمیمات نهایی کمیسیون مذکور و آراء صادره از سوی مراجع قضایی اعم از تعطیل موقت یا دائم کلینیک، ابطال پروانه و .... در کمیسیون قانونی بررسی و  برای اقدام به بخش های ذیربط ارجاع می‌گردد.  
تبصره 2- در مواردی که عملکرد کلینیک خلاف ضوابط و مقررات قانونی و شرعی بوده و موجب ورود خسارات جسمانی یا روانی به بیماران شود، به تشخیص وزارت و بدون اعمال مجازات مندرج در بندهای (الف، ب، ج) مورد در کمیسیون قانونی طرح گردیده و با رأی  کمیسیون و تأیید رأی توسط وزیر پروانه این کلینیک قابل لغو موقت یا دائم خواهد بود.  
این آئین نامه مشتمل بر 7 فصل، 3738 ماده، 43 بند و 11 تبصره تهیه و در تاریخ 1388/5/8 ﺑﻪ تصویب رسیده و از تاریخ تصویب لازم الاجرا می‌باشد و کلیه آئین نامه‌ها و دستورالعملهای قبلی مغایر با آن از جمله آئین نامه نحوه ارائه خدمات توسط شرکتها و مؤسسات سلامت کار (در قسمتهای مرتبط با طب کار) نیز لغو می گردد