[masoomi]

همان‌طور که مستحضرید در مبحث کنترل صدا، آخرین راه استفاده از وسایل حفاظت فردی Ear Muff ,Ear Plug ,Ear mould می‌باشد و در اغلب پروژه‌ها و شرکت‌ها نیز همین آخرین راه به عنوان اولین راهکار کنترلی از سوی کارشناسان به کارفرما ارائه می‌گردد و در ادامه، کارگر نیز به دلایل متعدد ازجمله تداخل در مکالمه، از به‌کارگیری آن امتناع می‌ورزد 
حال سؤال اینجاست آیا ایرپلاگ و ایرماف و ایرملد واقعاً در مکالمات روزمره کارگران اختلال ایجاد می‌نمایند یا خیر (با ذکر دلیل)؟(مهندس هادی بیات)

حفاظ های شنوایی و تداخل آنهابا مکالمه به قلم دکتر رستم گلمحمدی، استاد محترم گروه مهندسی بهداشت حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی همدان (مهندس رشید کاکایی)
همه میدانیم که در ارزیابی صدای شغلی، استفاده از وسایل حفاظت شنوایی جزء کنترل‌های فنی محسوب نمی‌گردد. با این وجود همواره استفاده از تجهیزات به عنوان یک راهکار حفاظتی توسط کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و مدیران توصیه می‌شود. کارگران اغلب تمایلی برای استفاده از حفاظ‌های شنوایی ندارند زیر برای آنها ایجاد مزاحمت می‌نماید. به طور مثال نوع حفاظ روگوشی ear muff علاوه بر فشار مداومی که بر روی جمجمه وارد  ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ اﻃﺮاف ﻻﻟﻪ ﮔﻮش ﻋﺮق ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺳﺒﺐ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ و ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ آن ﻣﯽﺷﻮد. ﻧﻮع ﺣﻔﺎظ ﺗﻮﮔﻮﺷﯽ ear plug ﻫﻢ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻓﺖ داﯾﻤﯽ دارد و اﮔﺮ از ﻧﻮع ﻧﺦ دار ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺦ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺻﺪا در ﮔﻮش ﻣﯽﮔﺮدد. ﻧﻮع ﻗﺎﻟﺐ ﮔﻮش ear mold هم دارای مشکلات مشابهی می‌باشد. طبعاً استفاده از انواع حفاظ شنوایی در محیط‌های گرم و مرطوب یا همراه کلاه حفاظتی کار را مشکلتر هم خواهد نمود. بر خلاف تصور، استفاده از حفاظهای شنوایی محدودیت زیادی در مکالمه ایجاد نمی‌کند. حال این حقیقت علمی را توضیح می‌دهم:  بر اساس قانون جرم، افت انتقال صدا در فرکانسهای پایین بسیار اندک است اما در فرکانسهای بالا افت انتقال صوت که همان کارایی عایقها از جمله حفاظهای شنوایی است افزایش می‌یابد. به طور کلی به ازای هر اکتاو افزایش فرکانس صوت، افت انتقال عایق صدا 6 دسی بل بهبود می‌یابد و از آنجایی که مکالمه در فرکانسهای پایین انجام می‌شود افت انتقال گوشی‌ها پایین بوده و فهم مکالمه میسر است. به همین دلیل ساده علمی می‌توان یک قاعده کلی تدوین نمود. فرکانس غالب  dominant frequency  فرکانسی است که بیشترین دامنه در آنالیز فرکانس صوت را به خود اختصاص داده است. حال اگر این شاخص فرکانس 500 هرتز یا پایینتر باشد، استفاده از گوشی توصیه نمی‌شود
پیام: استفاده از گوشی‌های حفاظتی برای صداهای فرکانس پایین کارایی چندانی ندارد.

مهندس محمد رضا سعیدیان: اطلاعات افت در فرکانس‌های مکالمه تجهیزات حفاظت شنوایی را مشاهده کنید چندان تفاوتی بین فرکانس‌های پایین و بالا نیست در نمونه ایرپلاک الوکس با NRR 25 اختلاف در حد ده دسی بل بین فرکانس 125 و 8 کیلو هست که اگرSTD اونو لحاظ کنیم حدود 13 دسی بل حداکثر اختلاف این به این معناست اگر یک صوت داشته باشیم که در تمام فرکانس شدت 90 دسی بلی را داشته باشه در فرکانس پایین بعد از استفاده اون شدت را 1.4 می‌شنوید اما فرکانس‌های بالا را کمتر از حدود 1.8 خواهید شنید (قضاوت کارگر) اما میزان عملکردش روی فرکانس‌های پایین و محدوده مکالمه معادل افت در فرکانس همین محدوده تجهیز خواهد بود. به نوعی با کاهش صدای بگ گراند عبور یافته از تجهیز حفاظت شنوایی تن صدای شنیده شده را تغییر می‌دهند و به سمت بم هدایت می‌کنند و اگر سروصدای محیط در فرکانس‌های بم غالب باشه شنیدن مکالمه را دچار مشکل می کنه اما اگر صدای محیط تو فرکانس بالا باشه یکجورای کنتراست بهتری ایجاد میکنه. اما اینکه بگوییم وسیله حفاظت شنوایی فرکانس مکالمه را از فرکانس پایین و متوسط صنعتی خط افتراق قائل می‌شود غیر علمی خواهد بود چرا که تفاوت صدای مکالمه و سروصدا در وجود ریتم و هارمونی بین فرکانس‌های صوت هست که در سروصدا  این هارمونی وجود ندارد و وسیله حفاظت شنوایی به این موضوع حساس نیست.
ولی در کل وسایل حفاظت شنوایی در فرکانس‌های بالا عملکرد بهتری نسبت به فرکانس پایین دارند و برای ارتقا عملکرد در فرکانس زیر 1000 هرتز روش‌های اکتیو یا anc مناسب خواهد بود که در موقعیت و مشاغل خاص میشه ازش استفاده کرد.
مهندس هادی بیات: درود بر جناب سعیدیان همانطور که جنابعالی اشراف دارید اطلاعات افت (NRR) صرفا در فرکانس های مکالمه (125 تا 2000 هرتز) که فرمودید مطرح نبوده و شامل هر هشت فرکانس (یک اکتاوباند) می باشد و اینکه مطرح نمودید NRR تجهیزات حفاظت شنوایی چندان تفاوتی در فرکانس های پایین و بالا ندارند پذیرفتنی نیست چرا که با مشاهده چند نمونه متوجه می شویم که اختلاف NRR بین فرکانس 125 و 8000 هرتز  به 20 دسی بل نیز می رسد و چون مقیاس لگاریتمی ست حتی اختلاف یک دسی بل نیز بسیار مهم می باشد چه برسد به ده یا بیست دسی بل (اختلاف تنها 3 دسی بل می تواند ساعت کاری 8 ساعته رو نصف نماید چه برسد به 20 دسی بل) و نکته بعدی اینکه NRR هایی که به همراه کاتولوگ می باشند آزمایشگاهی یا ضریب کاهندگی اسمی بوده و بایستی ضریب کاهندگی واقعی توسط فرمول که در عکس نوشته ارسالی نیز قابل مشاهده هست محاسبه گردد (NRR اسمی 30 دسی بل بوده که بعد از  محاسبه به 11.5 دسی بل تقلیل یافته ) یا به طور دقیق تر ضریب کاهندگی واقعی در تک تک فرکانس ها توسط آزمایشگاه تست و تعیین گردد
مهندس محمد رضا سعیدیان: نمونه مورد بحث ایرپلاگ مدل elvex با NRR25 بوده که در توضیحات قبل اشاره کردم شما روش اکتاوباند را برای فرکانس 125و 8 کیلو در مدل یاد شده حساب کنید خواهید دید میزان افت در دو فرکانس پایین و بالا دارای اختلاف حدود 13 دسی بل بوده . در ضمن توضیحات ارائه شده در خصوص بلندی صدا از دیدگاه شنونده در هنگام استفاده از این تجهیز در دو فرکانس یاد شده بود و در خصوص مدت زمان مواجهه مجاز اظهار نظری نکردم
مهندس محمد رضا سعیدیان: در ضمن سوالی که مطرح نموده اید در خصوص تداخل این تجهیزات با مکالمه روزمره بوده که بطور علمی تر میتوان گفت تاثیر این تجهیزات بر بلندی صدای دریافتی از دیدگاه کارگر بوده و این سوال ارتباطی با زمان مواجهه مجاز ندارد شما به راحتی میتوانید بلندی صدا دریافتی را در شرایط بدون استفاده از وسیله حفاظت شنوایی و با استفاده وسیله حفاظت شنوایی محاسبه و میزان درصد افت بلندی صدا را محاسبه کنید
و این نکته را مد نظر قرار دهید که در روش اکتاوباند دو برابر مقدار stdاز میزان افت صدا در فرکانس مربوطه کاسته میشود و میزان استانه شنوایی به مقدار افت یاد شده تفزوده و مقدار تراز فشار صوت دریافتی در ان فرکانس  و میتوان از تراز فشار اکتاوی کسر و میزان تراز کل قابل دریافت را محاسبه نمود .اگر بلندی صوت در هر فرکانس را بدست بیاورید میتوانید به بلندی کل را هم محاسبه کنید و بدنبال ان قضاوت در خصوص عملکرد تجهیز در محدوده تراز مکالمه داشته باشید. انشاالله وقت شده با یک مثال محاسبات مربوطه را انجام و به اشتراک میگذارم تا روند محاسبه مطلع شوید
مهندس هادی بیات: سیار عالی جناب مهندس منتظر می مانیم تا از اطلاعات جنابعالی بهره جسته و از روش محاسبه مطلع شویم

مهندس هادی بیات: همان‌طور که می‌دانید گوشی حفاظتی جاذب صوت نبوده و به عنوان عایق صوت عمل می‌نماید. بر اساس قانون جرم، افت انتقال صوت در فرکانس‌های پایین بسیار اندک است اما در فرکانس‌های بالا، افت انتقال صوت عایق‌ها از جمله حفاظ‌های شنوایی به ازای هر اکتاو افزایش فرکانس، 6 دسی بل افزایش می‌یابد و از آنجایی که مکالمه در فرکانس‌های پایین (غالباً زیر 2000 هرتز) انجام می‌شود افت انتقال (TL) گوشی‌های حفاظتی پایین بوده و فهم مکالمه میسر است و در نتیجه عدم استفاده کارگران از حفاظ شنوایی مبنی بر تداخل مکالمه پذیرفتنی نیست. نهایت اینکه در سنجش صوت و آنالیز فرکانس صورت گرفته، اگر فرکانس غالب (DF) صوت منتشره در فرکانس مکالمه و عمدتاً 500 هرتز و کمتر باشد استفاده از حفاظ شنوایی توجیهی نخواهد داشت

مهندس محمد رضا سعیدیان: با عرض پوزش بنده به این قاعده افت انتقال برای متریال ایرپلاگ ها اعتقادی ندارم چرا که اگر به اطلاعات مندرج در خصوص افت ایرپلاگ ها رجوع کنید  اعداد افت در فرکانس‌های 125 تا 8 کیلو را از قاعده 20log mf -47.3 که قاعده افت انتقال بر مبنای دانسیته سطحی هست پیروی نمی‌کند با مثال توضیح می‌دهم اگر متریال ایرپلاگ در فرکانس 8 کیلو بخواهد از قاعده دانسیته سطحی  با افت 39 دسی‌بل تبعیت کند  می‌بایست در فرکانس 4 هزار حدود 32 دسی‌بل، در فرکانس هزار 26 دسی‌بل در فرکانس 500 21 دسی بل و در فرکانس 250 15 دسی بل و فرکانس 125 9 دسی بل باشه  در صورتی که در نمونه مدل elvex این گوشی در فرکانس 125 دای افتی به مقدار مقدار 21 دسی‌بل مشخص شده که اختلاف بین فرکانس 125 تا ۸ کیلو ان چیزی حدود 18 دسی‌بل است که اگر بخواهد منطبق بر قاعده جرم باشد می‌بایست چیزی حدود 30 دسی بل اختلاف افت داشته باشه. به نظرم با توجه به اینکه این ایرپلاگ ها معمولاً سه پره یا چهار پره با فضای هوایی بین آنها هست می‌بایست از قوانین کامپوزیت‌های چند لایه با فاصله هوایی تبعیت کنن در این صورت دو ناحیه فرکانس رژیم A و B خواهند داشت که در ناحیه قبل از A از قانون جرم تبعیت میکنه در ناحیه بین A و B از قاعده فاصله فضای هوایی و ناحیه بعد از B از قاعده ضریب جذب بین دولایه تبعیت می‌کند.

مهندس محمد رضا سعیدیان
ردیف 2 آنالیز اکتاوباند سروصدای محیط با تراز کل 91.9 دسی‌بل در شبکه A
ردیف 3 آنالیز صدای مکالمه با تراز کل 69.5 در شبکه A
ردیف 4 آنالیز مجموع صدای پس زمینه و صدای مکالمه.
ردیف 8 تا 10 آنالیز صدا را شبکه a به شبکه flat یا وزن نشده منتقل کردم.
در ردیف 15 تا 17 بلندی یا سون صدای زمینه صدای مکالمه و صدای مجموع را محاسبه کردم که نشان می دهد صدای زمینه بلندی 6.4 برابری را نسبت به صدای مکالمه دارد پس مکالمه در این با این شدت در چنین محیطی باید به سختی شنیده شود
اما بلندی صوت زمینه در محدوده فرکانس مکالمه نشان می دهد 4.8 برابر صدای مکالمه هست.
خب فردی دیگری از ایرپلاک با مشخصات درج شده در ردیف 25 و 26 استفاده می‌کند که روش اکتاوباند می‌بینیم ایرپلاگ برای سروصدای بگ گراند(صدای زمینه) دارای NRR 28.3 دسی‌بل، برای مکالمه انجام شده NRr 24.4 هست 
اینجا نشان می دهد عملکرد وسیله حفاظت شنوایی تابع نوع توزیع انرژی هست  اما مجدداً در شرایطی که فرد ایرپلاگ استفاده کرده بلندی در محدوده فرکانس‌های مکالمه برای صدای زمینه و صدای مکالمه را حساب کردم که نتایج در ردیف 43 تا 45 قرار دارد می‌بینم بلندی برای هر دو نوع صوت آمده پایین اما نسبت بلندی صدای زمینه به صدای مکالمه در محدوده فرکانس مکالمه 4.8 برابر هست اما بعد از استفاده از تجهیز به 2.8 کاهش یافته 
این یعنی فرد استفاده کننده از تجهیز هر دو صدا را با شدت پاینتری می‌شنود اما نسبت صدای زمینه به صدای مکالمه بعد از استفاده از تجهیز حدود 40 درصد پایین‌تر است
تمام موضوع مورد بحث بالا برای فردی هست که افت شنوایی نداشته باشد