![[-]](https://www.occupationalhealth.ir/images/netpen/collapse.png "[-]")
مصاحبه با دکتر علیرضا چوبینه، عضو هیات علمی و مدیر گروه ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
مصاحبه کننده: گفتگوی اختصاصی نشریه دانشجویی ارگونومی(فصلنامه دانشجویی ارگونومی)
تاریخ مصاحبه: سال 98
علیرضا چوبینه، عضو هیات علمی و مدیر گروه ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز است. وی متولد 1345 در شیراز می‌باشد که تحصیلات خود را در رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای در دانشگاه علوم پزشکی تهران گذرانده و هم اکنون به عنوان یکی از اساتید برجسته رشته ارگونومی در کشور مطرح می‌باشد. علاقه چوبینه به ارگونومی از همان ابتدای تحصیلش بوده زیرا استاد خیلی خوبی همچون دکتر لحمی در ایجاد علاقه و ورود ایشان به فیلد ارگونومی سهم بسزایی داشتند، در واقع ایشان شاگردی در محضر استاد لحمی را افتخاری برای خود می‌داند.
وضعیت ارگونومی در ایران و جهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ارگونومی در دنیا جوان است و حدود 70 سال بیشتر قدمت ندارد اما خب علیرغم جوان بودن خوب توسعه پیدا کرده که جوامع پیشرفته از آن استفاده می‌کنند، در ایران هم به نحوی رشته نوپایی محسوب می‌شود اما به‌طور کلی این علم در کشورمان به خوبی پیش می‌رود، سال 87 اولین دوره کارشناسی ارشد ارگونومی راه اندازی شد که تا آن زمان به عنوان یک رشته مستقل مطرح نبود. سال 87 در شیراز به عنوان یکی از اولین دانشگاه‌ها شروع به پذیرش دانشجو کردیم و امروز ارگونومی تقریباً جای خودش را پیدا کرده و تعداد فارغ‌التحصیل روز به روز افزایش پیدا می‌کند این دانشجویان سفیران ارگونومی هستند که باعث می‌شوند این علم ناشناخته تبدیل شود به یک علم شناخته شده و کم و بیش نیاز به آن احساس شود، با انجام بعضی از پروژه‌ها در کشور به جرات می‌توان گفت که روی لبه‌های علم جلو می‌رویم. بعضی از پروژه‌ها که بر اساس نیاز جامعه هستند بسیار کاربردی هستند و فکر می‌کنم ارگونومی مسیر درستی را طی می‌کند. در سال 94 دوره دکتری راه اندازی شد و الان در 4 دانشگاه کشور دانشجویان در مقطع دکتری تربیت می‌شوند و بالاخره این‌ها می‌آیند و باعث توسعه و ترویج ارگونومی می‌شوند، در سطح منطقه نیز شک نکنید که ما حرف اول را می‌زنیم، در برخی کشورهای همسایه اصلاً رشته ارگونومی وجود ندارد و از این نظر در دنیا خیلی جلو هستیم. حتی در بهداشت شغلی هم در منطقه پیشتاز هستیم.
آیا در ایران ارگونومی محدود شده به ارگونومی شغلی و فیزیکی و عملا شاخه‌های دیگر ازجمله ماکرو ارگونومی مورد غفلت قرار گرفته و یا کمرنگ به نظر می‌رسد؟
شروع ارگونومی با فعالیت بچه‌های بهداشت حرفه‌ای بوده به همین خاطر شاکله اصلی ارگونومی در ایران ارگونومی شغلی است و ارگونومی معمولاً با دید شغلی و یا فیزیکی کار می‌شود و کمتر سراغ جاهای دیگر مانند زندگی روزمره، منازل و ... رفته‌ایم. البته با آمدن خود رشته ارگونومی و ورود دانشجویان از رشته‌های دیگری به جز بهداشت حرفه‌ای این زمینه‌ها مقداری جابه جا شده و بسیاری از پروژه‌ها به سمت ارگونومی شناختی و ماکرو هم پیش رفته است. به نظر می‌رسد که به این شکل تعادلی بین این دو زمینه از ارگونومی (میکرو ارگونومی و ماکرو ارگونومی) برقرار می شود.
چه کارهایی برای ارتقای جایگاه ارگونومی در کشوران جام دادید؟
از روز اول و همان زمان دانشجویی اولین کاری که کردیم تأسیس انجمن بود که یکی از کارهای بزرگی بود که توسط گروهی شامل دکتر معتمد زاده، دکتر لحمی و ... انجام شد. که الان ریاست آن بر عهده دکتر ذاکریان از دانشگاه تهران می‌باشد. در آن زمان چندین همایش ارگونومی نیز برگزار کردیم. و مهم‌ترین کارهای صورت گرفته برای ارتقا ارگونومی راه اندازی دوره کارشناسی ارشد و دکتری ارگونومی بود که راه سختی بود ولی خوشبختانه این امر نیز با موفقیت انجام شد. ارتباطات با صنعت نیز باعث معرفی این رشته شد، و کارهای دیگری که توسط بنده و بقیه همکاران انجام شد چاپ کتاب‌های مختلف بوده است که باعث معرفی و شناخت بیشتر این رشته می‌شود.
با توجه به اهمیت این رشته چرا ردیف استخدامی در هیچ وزارتخانه‌ای برای این رشته وجود ندارد؟
این یک کار صنفی است و فارغ‌التحصیل این رشته باید درخواست های خود را به نهادهای مربوطه ارائه کنند و ما می‌توانیم مشاوره بدیم و بیشتر از این کار خاصی از دست ما اساتید بر نمی‌آید. اما چند وقت پیش مکاتبه‌ای با معاونت توسعه دانشگاه داشتم و تاکید داشتیم که جذب این رشته را در چارت تشکیلاتی دانشگاه مانند گروه های بهداشت حرفه‌ای و ارگونومی، بیمارستان‌ها و کارخانه‌هایی که تحت نظارت شما هستند الزام کنید زیرا وجود نیروهای ارگونومی در این قسمت‌ها ضروری است. اما در هر حال خود بچه‌ها هم باید تاش و همتی مضاعف بکنند و یک نظام صنفی درست کنند که بتوانند مطالبات قانونی خود را از مسئولان مربوطه بخواهند.
اگر بخواهید برای کسان که قصد ورود به این رشته را دارند تعریفی کلی و جامع از ارگونومی ارائه دهید چه خواهد بود؟
ارگونومی یعنی متناسب کردن ابزار و وسایل با کاربر از طریق طراحی یا علمی که کارها را آسان می‌کند که با کمترین صرف انرژی بیشترین خروجی و بازدهی را داشته باشیم، در طراحی‌های ارگونومیکی مقوله کاربر پسندی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به نظر من ارگونومی بزرگ‌ترین حرف را در دنیا می زند و یکی از ویژگی های آن این است که 90 درصد آن را 100 درصد آدم‌ها می‌فهمند.
به عنوان توصیه نهایی اگر نکته‌ای در ارتباط با مسائل دانشجویان و فارغ‌التحصیل جا مانده و می‌خواهید به گوش مخاطبان نشریه برسد، بفرمایید.
به نظر من فارغ‌التحصیل، دانشجویان و ارگونومیست ها مجمعی تشکیل دهند که بتوانند سالیانه جمع شوند و مشکلات خود را برطرف کنند و بی تفاوت نباشند و به انسجامی برسند که بتوانند حق خود را بگیرند و نیاز هست تعدادی از خود گذشتگی کنند و در قالب قانون و خیلی منطقی مطالبات خود را مطرح کنند. دانشجوها بهتر است علیرغم وجود تمام مشکلات و یا عوامل ناامید کننده‌ی بیرونی، بتوانند انگیزه خود را حفظ کنند و با تمام قوا به درس و تحقیق بپردازند تا آماده برای ورود به بازار کار بشوند. نکته مهم دیگر این است که در اکثر نقاط جهان دانشجویان موقعی که فارغ‌التحصیل می‌شوند انتظاری از دولت ندارند که دولت آنها را استخدام کند بلکه آنها می توانند مستقلاً با کار آفرینی، ثبت شرکت دانش بنیان، تولید محصول فناورانه و ایجاد کسب و کارهای خصوصی برای خود شغل ایجاد کنند و روی پای خودشان بایستند.
مصاحبه کننده: گفتگوی اختصاصی نشریه دانشجویی ارگونومی(فصلنامه دانشجویی ارگونومی)
تاریخ مصاحبه: سال 98
علیرضا چوبینه، عضو هیات علمی و مدیر گروه ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز است. وی متولد 1345 در شیراز می‌باشد که تحصیلات خود را در رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای در دانشگاه علوم پزشکی تهران گذرانده و هم اکنون به عنوان یکی از اساتید برجسته رشته ارگونومی در کشور مطرح می‌باشد. علاقه چوبینه به ارگونومی از همان ابتدای تحصیلش بوده زیرا استاد خیلی خوبی همچون دکتر لحمی در ایجاد علاقه و ورود ایشان به فیلد ارگونومی سهم بسزایی داشتند، در واقع ایشان شاگردی در محضر استاد لحمی را افتخاری برای خود می‌داند.
وضعیت ارگونومی در ایران و جهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ارگونومی در دنیا جوان است و حدود 70 سال بیشتر قدمت ندارد اما خب علیرغم جوان بودن خوب توسعه پیدا کرده که جوامع پیشرفته از آن استفاده می‌کنند، در ایران هم به نحوی رشته نوپایی محسوب می‌شود اما به‌طور کلی این علم در کشورمان به خوبی پیش می‌رود، سال 87 اولین دوره کارشناسی ارشد ارگونومی راه اندازی شد که تا آن زمان به عنوان یک رشته مستقل مطرح نبود. سال 87 در شیراز به عنوان یکی از اولین دانشگاه‌ها شروع به پذیرش دانشجو کردیم و امروز ارگونومی تقریباً جای خودش را پیدا کرده و تعداد فارغ‌التحصیل روز به روز افزایش پیدا می‌کند این دانشجویان سفیران ارگونومی هستند که باعث می‌شوند این علم ناشناخته تبدیل شود به یک علم شناخته شده و کم و بیش نیاز به آن احساس شود، با انجام بعضی از پروژه‌ها در کشور به جرات می‌توان گفت که روی لبه‌های علم جلو می‌رویم. بعضی از پروژه‌ها که بر اساس نیاز جامعه هستند بسیار کاربردی هستند و فکر می‌کنم ارگونومی مسیر درستی را طی می‌کند. در سال 94 دوره دکتری راه اندازی شد و الان در 4 دانشگاه کشور دانشجویان در مقطع دکتری تربیت می‌شوند و بالاخره این‌ها می‌آیند و باعث توسعه و ترویج ارگونومی می‌شوند، در سطح منطقه نیز شک نکنید که ما حرف اول را می‌زنیم، در برخی کشورهای همسایه اصلاً رشته ارگونومی وجود ندارد و از این نظر در دنیا خیلی جلو هستیم. حتی در بهداشت شغلی هم در منطقه پیشتاز هستیم.
آیا در ایران ارگونومی محدود شده به ارگونومی شغلی و فیزیکی و عملا شاخه‌های دیگر ازجمله ماکرو ارگونومی مورد غفلت قرار گرفته و یا کمرنگ به نظر می‌رسد؟
شروع ارگونومی با فعالیت بچه‌های بهداشت حرفه‌ای بوده به همین خاطر شاکله اصلی ارگونومی در ایران ارگونومی شغلی است و ارگونومی معمولاً با دید شغلی و یا فیزیکی کار می‌شود و کمتر سراغ جاهای دیگر مانند زندگی روزمره، منازل و ... رفته‌ایم. البته با آمدن خود رشته ارگونومی و ورود دانشجویان از رشته‌های دیگری به جز بهداشت حرفه‌ای این زمینه‌ها مقداری جابه جا شده و بسیاری از پروژه‌ها به سمت ارگونومی شناختی و ماکرو هم پیش رفته است. به نظر می‌رسد که به این شکل تعادلی بین این دو زمینه از ارگونومی (میکرو ارگونومی و ماکرو ارگونومی) برقرار می شود.
چه کارهایی برای ارتقای جایگاه ارگونومی در کشوران جام دادید؟
از روز اول و همان زمان دانشجویی اولین کاری که کردیم تأسیس انجمن بود که یکی از کارهای بزرگی بود که توسط گروهی شامل دکتر معتمد زاده، دکتر لحمی و ... انجام شد. که الان ریاست آن بر عهده دکتر ذاکریان از دانشگاه تهران می‌باشد. در آن زمان چندین همایش ارگونومی نیز برگزار کردیم. و مهم‌ترین کارهای صورت گرفته برای ارتقا ارگونومی راه اندازی دوره کارشناسی ارشد و دکتری ارگونومی بود که راه سختی بود ولی خوشبختانه این امر نیز با موفقیت انجام شد. ارتباطات با صنعت نیز باعث معرفی این رشته شد، و کارهای دیگری که توسط بنده و بقیه همکاران انجام شد چاپ کتاب‌های مختلف بوده است که باعث معرفی و شناخت بیشتر این رشته می‌شود.
با توجه به اهمیت این رشته چرا ردیف استخدامی در هیچ وزارتخانه‌ای برای این رشته وجود ندارد؟
این یک کار صنفی است و فارغ‌التحصیل این رشته باید درخواست های خود را به نهادهای مربوطه ارائه کنند و ما می‌توانیم مشاوره بدیم و بیشتر از این کار خاصی از دست ما اساتید بر نمی‌آید. اما چند وقت پیش مکاتبه‌ای با معاونت توسعه دانشگاه داشتم و تاکید داشتیم که جذب این رشته را در چارت تشکیلاتی دانشگاه مانند گروه های بهداشت حرفه‌ای و ارگونومی، بیمارستان‌ها و کارخانه‌هایی که تحت نظارت شما هستند الزام کنید زیرا وجود نیروهای ارگونومی در این قسمت‌ها ضروری است. اما در هر حال خود بچه‌ها هم باید تاش و همتی مضاعف بکنند و یک نظام صنفی درست کنند که بتوانند مطالبات قانونی خود را از مسئولان مربوطه بخواهند.
اگر بخواهید برای کسان که قصد ورود به این رشته را دارند تعریفی کلی و جامع از ارگونومی ارائه دهید چه خواهد بود؟
ارگونومی یعنی متناسب کردن ابزار و وسایل با کاربر از طریق طراحی یا علمی که کارها را آسان می‌کند که با کمترین صرف انرژی بیشترین خروجی و بازدهی را داشته باشیم، در طراحی‌های ارگونومیکی مقوله کاربر پسندی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به نظر من ارگونومی بزرگ‌ترین حرف را در دنیا می زند و یکی از ویژگی های آن این است که 90 درصد آن را 100 درصد آدم‌ها می‌فهمند.
به عنوان توصیه نهایی اگر نکته‌ای در ارتباط با مسائل دانشجویان و فارغ‌التحصیل جا مانده و می‌خواهید به گوش مخاطبان نشریه برسد، بفرمایید.
به نظر من فارغ‌التحصیل، دانشجویان و ارگونومیست ها مجمعی تشکیل دهند که بتوانند سالیانه جمع شوند و مشکلات خود را برطرف کنند و بی تفاوت نباشند و به انسجامی برسند که بتوانند حق خود را بگیرند و نیاز هست تعدادی از خود گذشتگی کنند و در قالب قانون و خیلی منطقی مطالبات خود را مطرح کنند. دانشجوها بهتر است علیرغم وجود تمام مشکلات و یا عوامل ناامید کننده‌ی بیرونی، بتوانند انگیزه خود را حفظ کنند و با تمام قوا به درس و تحقیق بپردازند تا آماده برای ورود به بازار کار بشوند. نکته مهم دیگر این است که در اکثر نقاط جهان دانشجویان موقعی که فارغ‌التحصیل می‌شوند انتظاری از دولت ندارند که دولت آنها را استخدام کند بلکه آنها می توانند مستقلاً با کار آفرینی، ثبت شرکت دانش بنیان، تولید محصول فناورانه و ایجاد کسب و کارهای خصوصی برای خود شغل ایجاد کنند و روی پای خودشان بایستند.