[masoomi]

دفاعیه پایان نامه آقای انوشیروان صفری دانشجوی کارشناسی ارشد ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تحت عنوان"بررسی تأثیر برنامه ارگونومی مبتنی بر مدیریت استرس شغلی بر شاخص توانایی کار و استرس شغلی کارگران در یک صنعت تولید قطعات خودرو"

Study of the Effect of Ergonomics – Based on Job Stress Management Program (ERGO-JSI) on the Work Ability Index and Job Stress in Workers of a Auto - Producing Industry

بررسی تأثیر برنامه ارگونومی مبتنی بر مدیریت استرس شغلی بر شاخص توانایی کار و استرس شغلی کارگران در یک صنعت تولید قطعات خودرو
انوشیروان صفری: دانشجوی کارشناسی ارشد ارگونومی،دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
مقدمه
استرس شغلی اغلب به علل شرایط نامناسب کاری نظیر حجم کار بالا، نوع شیفت کاری، ساعات طولانی کار و همچنین درک مبهم فرد از نقش خویش در محیط کاری و نوع ارتباطات آنها با دیگران بروز می‌نماید(1). طبق تعریف انستیتو ملی سلامت و ایمنی شـغلی ایالات‌متحده آمریکا (NIOSH) استرس شغلی را پاسخ‌های هیجانی و فیزیکی مضری می‌داند که در صورتی که نیازمندی‌های شغلی با توانایی‌ها و منابع مورد نیاز فرد هماهنگ نباشد، به وجود می‌آید(2). سـازمان ملل متحد، تنش شغلی را بیماری قرن بیستم دانست و چنـدی بعـد سـازمان بهداشـت جهـانی آن را مشـکلی همه‌گیر در جهان اعلام نمود (3). سازمان بـین‌المللـی کار هزینه‌های وارده به کشورها به علت تنش شغلی را 1 تا 5/3 درصد تولید ناخالص داخلی تخمین زده اسـت. در تحقیقات مشـخص شـده اسـت کـه 75 تـا 90 درصد بیماری افرادی که به پزشکان مراجعه می‌کننـد، به علـت اسـترس اسـت و 30درصـد نیـروی کـار در کشورهای توسعه یافته از تنش کاری رنج می‌برند و این میزان در کشورهای در حال توسعه حتی بیشتر از این مقدار می‌باشد(4). بدین جهت امروزه استرس شغلی یک موضوع مهم در حوزه سلامت محسوب شده (5) و ارتباط آن با بهره‌وری کار و توانایی انجام کار مورد توجه قرار گرفته است (6).
استرس شغلی موجب کاهش توانایی انجام کار نیز می‌شود. توانایی انجام کار یک مفهوم پیچیده است که با استفاده از شاخص توانایی انجام کار  مورد ارزیابی قرار می‌گیرد (7). شاخص توانایی کار مجموعه‌ای از فاکتورهایی است که یک فرد را قادر می‌سازد در شرایط خاص نیازمندی‌های کارش را به خوبی انجام دهد (8 و 9). 
بر پایه مطالعات گذشته، استرس شـغلی یکـی از مشکلات جدی در کارگران خطوط مونتاژ خودروسازی به شمار می‌رود(11،10). کار مونتاژ خودرو اغلب در یک محیط کاری با مشکلات فیزیکی مانند سر و صدا، ارتعاشات و ماشین‌های خطرناک انجام می‌شود که می‌تواند عامل مهم استرس در میان کارگران باشد (12). نتایج مطالعه اسجوگرن و همکاران  (۲۰۰۲) بیان می‌کند که فشار روانی در محیط کار با توانایی شغلی رابطه تنگاتنگ دارد و موجب کاهش آن می‌گردد (13). برخی از تحقیقات استرس‌های شغلی را به عنوان یک ریسک فاکتور مهم در مورد توانایی شغلی مطرح می‌کنند (14). همچنین در مطالعه کوماشیرو و همکاران (۲۰۰۲) یک ارتباط منفی بین شاخص توانایی شغلی و سطح استرس مشاهده شد (15).
بر اساس مدل استرس شغلی NIOSH (هارل و مک لینی، 1988) شرایط کاری نقش اساسی در ایجاد استرس شغلی دارد. گرچه، نقش عوامل فردی و سازمانی را انکار نمی‌کند. قرار گرفتن در معرض عوامل استرس‌زای مرتبط با کار، به واکنش‌های شدید روان شناختی، فیزیولوژیکی و یا رفتاری  منجر می‌شود که به آن «استرین» گویند. این واکنش‌های کوتاه مدت احتمالاً دارای  این ظرفیت  هستند که بعداً به صورت اختلالات فیزیکی – روانی و یا ناتوانی در درازمدت خود را نشان دهند (16).
مطالعات مختلفی به طور انتخابی به بررسی اثربخشی رویکرد فردی یا سازمانی در کاهش استرس در محل کار پرداخته‌اند. اگر چه اثربخشی این رویکردها اثبات شده‌اند، اما مطالعات اندکی از روش‌های فوق به‌صورت ترکیبی در یک مداخله استفاده کرده‌اند (17). در این مطالعه چنین فرض شده است  که تلفیق رویکردهای فوق‌الذکر در یک برنامه، می‌تواند منابع مختلف استرس مرتبط با شغل را هدف قرار داده و برنامه مدیریت استرس در محیط کار را موثرتر نماید. بنابراین یک برنامه مداخله جدید تحت عنوان مداخله ارگونومی مبتنی بر استرس شغلی  (Ergo-JSI) که متشکل از هر دو جزء متمرکز بر سازمان یعنی بهینه‌سازی محتوای کار و محیط فیزیکی همراه با تمرکز بر ویژگی‌های فردی که به صورت آموزش مدیریت استرس می‌باشد، طراحی گردیده و در این مطالعه اجرا شد.
برنامه Ergo-JSI ترکیبی از مدیریت استرس شغلی با ارگونومی یا بهبود شرایط کار بوده و با یک جهت‌گیری واحد، تمرکز یکسانی بر هر دو مؤلفه دارد. این برنامه اعمال استراتژی‌های مدیریت استرس شغلی جهت کاهش استرس شغلی کارکنان بر مبنای مدل استرس شغلی NIOSH (هارل و مک لینی، 1988) می‌باشد. برنامه Ergo-JSI در سال 2016 توسط یک  پژوهشگر اندونزیایی به نام سوسی پورناواتی، میان کارکنان بانک ملی دنپاسار بالی اندونزی اجرا شد. در پژوهش حاضر، این برنامه برای اولین بار در کشور، در بخش مونتاژ صنعت قطعات خودرو و با تأکید بر مدل استرس شغلی NIOSH، بومی سازی و اجرا گردید. این برنامه دارای مزایای متعددی شامل کاربرد ارگونومی مشارکتی و رویکرد فردی می‌باشد. این برنامه، مبتنی بر اعمال تلاش‌ها یا استراتژی‌های کاربردی برای کاهش استرس شغلی از طریق بهبود شرایط کاری و افزایش مهارت‌های فردی کارکنان در مقابله با مسائل و مشکلاتی که از آن رنج می‌برند، می‌باشد(18).
در صنعت تولید خودرو، مونتاژکاران به دلیل بار کاری زیاد و نیازها و مسئولیت‌های بیش از حد در تولید و مونتاژ قطعات یدکی خودرو، خستگی و عدم وجود استراحت کافی در معرض ریسک استرس شغلی می‌باشند. از این رو، بررسی عامل استرس شغلی و شاخص توانایی کار شاغلین مونتاژ کار و توجه به عوامل ارگونومیک برای پیاده‌سازی موفق یک برنامه مداخله مدیریت استرس شغلی، در این صنعت احساس می‌شود. لذا با توجه به اهمیت موضوع و اطلاعات پژوهشی اندک در این زمینه، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر برنامه ارگونومی مبتنی بر مدیریت استرس شغلی (Ergo-JSI) بر شاخص توانایی کار  و استرس شغلی مونتاژکاران دریک صنعت تولید قطعات خودرو انجام شد.

Kumashiro M. Practical measurement of psychophysiological functions for determining workloads. Evaluation of human work 2005. 3rdEd. Edited by Wilson and Corlett. US: Taylor &Francis: 605-624

Kroemer HE and Grandjean E. Stress among VDT operator. In fitting the task to the human, a textbook of occupational ergonomics 2000. 5thEd. USA: Taylor & Francis.215-217

Kroemer KHE. Workload and stress. In Fitting the Human, Introduction to Ergonomics2009. USA: Taylor & Francis. 235-245 Employers M, Representatives TU. PROTECTING WORKERS’HEALTH SERIES NO 3.2005

Mojoyinola JK. Effects of job stress on health, personal and work behaviour of nurses in public hospitals in ibadan metropolis, nigeria. Ethno-Med. 2008; 2(2):143-148

Khosravi M. Examine job stressors librarians working in academic libraries Ministry of Science, Research and Technology, Tehran, from their perspective, research projects, Information and Documentation Center of Iran, Tehran, 2004. Persian

Cassidy T. Stress, cognition and health: Psychology Press 1999:P145-170

Spector PE. Industrial and organizational psychology. Research and, 2008, John of Wiley and Soons, Inc P205-213

Siegrist J, Rödel A. Work stress and health risk behavior. Scandinavian journal of work, environment & health. 2006, 32(6):473-81

Cox, T., Griffiths, A., Barlowe, C., Randall, R., Thomson, L., & Rial-González, E. (2000). Organizational Interventions for work stress. A risk management approach, Report for Health and Safety Executive, Institute of Work. Health & Organisations, Nottingham

Goedhard, R. G., & Goedhard, W. J. (2005, June). Work ability and perceived work stress. In International Congress Series (Vol. 1280, pp. 79-83). Elsevier

Ilmarinen J, Tuomi K, Klockars M. Changes in the work ability of active employees over an 11- year period. Scandinavian journal of work, environment & health. 1997:49-57

Ilmarinen J, Tuomi K, Eskelinen L, Nygård CH, Huuhtanen P, Klockars M. Background and objectives of the Finnish research project on aging workers in municipal occupations Scandinavian journal of work, environment & health. 1991:7-11

Ilmarinen, J. E. (2001). Aging workers. Occupational and environmental medicine, 58(8), 546-546

Ilmarinen J, Costa G. [Aging of the working population in the European Union]. La Medicina dellavoro. 2000;91(4):279

Tuomi K, Ilmarinen J, Jahkola A, Katajarinne L, Tulkki A. Work Ability Index 2 nd ed. Helsinki (Finland): Institute of Occupational Health. 2006

Mazloumi A, Rostamabadi A, Saraji GN, Foroushani AR. Work ability index (WAI) and its association with psychosocial factors in one of the petrochemical industries in Iran. Journal of occupational health. 2012;54(2):112-8

Eyvazlou M, Mazloumi A, Farshad A, Hoseini F. Analytical evaluation of work ability index and its determining factors among workers of a car manufacturing industry. Iran Occupational Health. 2012;9(2):40-9. Persian

Rostamabadi, A., Mazloumi, A., & Foroushani, A. R. (2014). Work Ability Index (WAI) and its health-related determinants among Iranian farmers working in small farm enterprises. Journal of occupational health, 56(6), 478-484

Sjogren-Ronka T, Ojanen MT, Leskinen EK, Tmustalampi S, Malkia EA: Physical and psychosocial prerequisites of functioning in relation to work ability and general subjective well-being among office workers. Scand J Work Environ Health. 2002; 28(3):184-190

Geukes M, Marielle P, Mary C.E, Oosterhof H. The impact of menopausal symptoms on work ability. J of the North American menopause society. 2012:19(3):278-282 

 Kumasiro M. The improvement of stress moods and the increase in negative emotions toward work have a major impact on declines in WAI scores: The first WAI research in Japan. In4 th ICOH Conference on Ageing and Work. Krakow: Jagiellonian Univ 2002 (p.50

Habibi E, Dehghan H, Safari SH, Mahaki B, Hassanzadeh A. Effect of work-related stress on work ability index among refinery workers. J Edu Health Promot. 2014; 3(18):1-5. In Persian

4. Doyle CE. Work and organizational psychology: An introduction with attitude: Psychology Press. Taylor & Francis Group, 2003: 106-111

 Özer Sar, F., Effects of employee trainings on the occupational safety and health in accommodation sector, Procedia -Social and Behavioral Sciences, 2009, Volume 1, Issue 1, 1865-1870

PURNAWATI, S., KAWAKAMI, N., SHIMAZU, A., SUTJANA, D. P., & ADIPUTRA, N. (2016). Retraction: Effects of an ergonomics-based job stress management program on job strain, psychological distress, and blood cortisol among employees of a national private bank in Denpasar Bali. Industrial health, 2015-0260

Seaward B L. Managing stress: principles and strategies for health and wellbeing. Jonse and Bartlett publishers Inc., UK, 2004 jbpub.com/catalog/9780763745745

Alavi Nia Seyyed Mohammad, & Hosseini Seyyed Hamid.  Work ability index, an important tool in occupational health and medicine to define workers at risk for early exit from work force. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences,3(2),49-53

R, A, Job Stress, Gholamreza Khajehpour Translation, Industrial Management Organization, 1998: p. 45-50

Jungwee P. Work stress and job performance.Statistics Canada _ Catalogue 2007; 5-17

خانی جزنی, طباطبایی, شهناز, محققیان یعقوبی, & کاووسی. (2016). مطالعه ارتباط بین استرس شغلی با عوامل زیان آور در یک صنعت سیمان. مجله سلامت کار ایران, 13(2), 58-67.‎

Van der Klink JJ, Blonk RW, Schene AH, Van Dijk FJ. The benefits of interventions for work-related stress. J Public Health 2001; 91:270-276

Manuaba A. Total ergonomics approach to attain humane, competitive and sustainable work system and products, new trend from Bali . Journal of Ergonomics in Occupational Safety and Health 2008; 10 (supplement), November

Shimazu A, Umanodan R, Schaufeli WB. Effect of brief worksite stress management program on coping skills, psychological distress and physical complaints: a controlled trial. Int Arch Occup Environ Health 2006, 80: 60-69

Smith, J. C. (2002). Stress management: A comprehensive handbook of techniques and strategies. Springer Publishing Company

Lazarus, RS. and Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer

Bridger RS. Work capacity, stress and fatigue, in Introduction to Ergonomics. 2003.2nd Ed. New York: Taylor & Francis. 187-205

Lamontagne AD, Keegel T, Louie AM, Ostry A, Landsbergis PA. A systematic review of the job-stress intervention evaluation literature, 1990-2005. Int J Occup Environ Health 2007;13(3): 268-280

Shimazu A, Kawakami N, Irimajiri H, Sakamoto M, Amano S. Effects of web-based psycho-education on self-efficacy, problem solving behavior, stress responses and job satisfaction among workers: A controlled clinical trial. J Occup Health 2005; 47, 405 413

Shimazu A, Okada Y, Sakamoto M and Miura M. Effect of stress management program for teachers in Japan: A pilot study. J Occup Health 2003, 45: 202-208

Montgomery B. CBT (Cognitive Behavior Therapy). International workshop on clinical skill for CBT. April 22-24th, 2008. Denpasar

NIOSH, N.I.f.O.S.a.H., Exposure to stress, Occupaional hazards in hospitals, D.o.h.a.h. services, Editor. 2008: p. 20

Susy-Purnawati. (2015). PROGRAM MANAJEMEN STRES KERJA ERGO-JSI MENINGKATKAN WORK ABILITY INDEX (WAI) KARYAWAN BANK SWASTA NASIONAL ”X” DI DENPASAR BALI. Proceeding Seminar Nasional dan Kongres PEI 2015

Purnawati, S. Ergonomics-Job Stress Intervension (Ergo-JSI) reduces stress of employees at National Bank in Denpasar. IJBS, 2012. 6(2), 59-65

Feuerstein, M., Nicholas, R. A., Huang, G. D., Dimberg, L., Ali, D., & Rogers, H. Job stress management and ergonomic intervention for work-related upper extremity symptoms. Applied ergonomics, 2004. 35(6), 565-574

Mazloumi, A., Rostamabadi, A., Saraji, G. N., & Foroushani, A. R. Work ability index (WAI) and its association with psychosocial factors in one of the petrochemical industries in Iran. Journal of occupational health, 2012. 54(2), 112-118

Sadra Abarghouei, N. Comprehensive ergonomic interventions for improving ergonomic conditions in an automobile spare part manufacturing plant: A case study. Journal of Ergonomics, 2015. 3(2), 1-13

Safari, S., Habibi, E., Dehghan, H., Mahaki, B., & Hassanzadeh, A. (2013). Job stress, education and work ability among refinery workers. Occupational Medicine Quarterly Journal, 5(3), 1-10

Gharibi, V., Mokarami, H., Taban, A., Aval, M. Y., Samimi, K., & Salesi, M. Effects of work-related stress on work ability index among Iranian workers. Safety and health at work, 2016.7(1), 43-48

طباطبایی, شهناز, خانی جزنی, کاوسی دولانقر, & نجفی. (2017). ارتباط بین عوامل روانشناختی و دردهای اسکلتی-عضلانی با متغیرهای دموگرافیکی در کارکنان یک بیمارستان دولتی. مجله سلامت کار ایران, 14(3), 141-151.‎اسامی نویسندگان اشتباه است. سال نباید اینجا نوشته بشه.   

Pursharifi Ravi, Morteza. Study of the relationship between work environment ergonomics and occupational stress of employees (2012