![[-]](https://www.occupationalhealth.ir/images/netpen/collapse.png "[-]")
روش‌های ارزیابی ارگونومی در CATIA
CATIA یک نرم‌افزار طراحی در محیط کامپیوتر اســت که شامل ابزارهای ابتدایی و پیشرفته مهندسی برای طراحی و تجزیه و تحلیل ارگونومیک می‌باشد. با اســتفاده از بخش مدلسازی انسان در محیط نرم‌افزار به‌راحتی می‌توان تجزیه و تحلیل ارگونومیک را روی مدل شبیه سازی شده با استفاده از روش‌هایی چون RULA انجام داد. از داده‌های حاصــل از RULA می‌توان در تجزیـه و تحلیل ارگونومیکی در فرایند طراحی اســـتفاده نمود. از دیگر امکانات CATIA در بخش ارگونومی می‌توان به تجزیه و تحلیل هل دادن، کشـــیدن و حمل بار اشـاره کرد. بر ای پیاده‌سازی و استفاده از امکانات ارگونومی در محیط CATIA چهار بخش تعریف شـده است که عبارت هستند از: مدلسازی انسان، ویرایشگر ابعاد انسان، تجزیه و تحلیل پوســچر انســان و تجزیه و تحلیل فعالیت انسانی. در بخش مدلسازی انسان می‌توان شبیه‌سازی بسیار دقیقی از انسـان در محیط کار و تعامل فرد با محصول برای اطمینان از مناسب بودن محیط کار و وظیفه انجام داد.
این بخش به‌طور خاص بر مدلسازی دیجیتالی انسان برای تجزیه و تحلیل تعامل انسـان با وظیفه و یا محصول تمرکز دارد. با استفاده از ابزارهای گوناگون موجود در این نرم‌افزار می‌توان مدل دیجیتالی انسان را بر اساس جنسیت، نژاد و صدکهای مختلفی که به‌صورت پیش‌فرض در نرم‌افزار وجود دارد، ایجاد کـرد. همچنین می‌توان پوســـچر شـــخص را در محیط کامپیوتری برای تجزیه و تحلیل‌های پیشرفته به‌صورت دقیق شبیه‌سازی نمود که این کار با تغییر زاویه مفاصــل مانکن به‌صورت دستی و یا واردکردن زاویه موردنظر به‌صورت عدد در منوی مربوطـه اعمال می‌شود.
از ســـوی دیگر بخش ویرایشـگر ابعاد انسـان به طور خاص بر ایجاد مدل دیجیتالی انسان بر اساس ابعاد آنتروپومتری دلخواه متمرکز است. علاوه بر ابعـاد آنتروپومتری هفت جمعیت مختلف که به‌صورت پیش‌فرض روی نرم‌افزار وجود دارد، با استفاده از این بخش می‌توان با واردکردن 103 متغیر آنتروپومتریکی، هر انســانی را به‌صورت مدل دیجیتالی شبیه‌سازی کرد. در این قسمت بـه دو صورت می‌توان تغییرات لازم را روی مـانکن اعمال نمود. در حالت اول اعداد مربوط به ابعاد در منوی مربوطه وارد می‌شود و در حالت دوم با حرکت دادن قسمت‌های مختلف مـانکن می‌توان تغییرات را اعمال کرد.
در بخش تجزیه و تحلیل پوسـچر انسان می‌توان تجزیه و تحلیل کمی و کیفی را روی تمام بخش‌های پوسچر مانکن انجام داد. پس از شبیه‌سازی پوسچر روی مدل، امکان تجزیه و تحلیل فراهم می‌شود. با استفاده از دستور تجزیه و تحلیل وضعیت می‌توان محدودیت‌های زوایه های برخی از بخش‌های بدن را روی مانکن ویرایش کرد. پس از اعمـال تمامی محدودیت‌های زاویه های برای کل بخش‌ها، آنالیز پوسـچر انجام می‌شود و امتیاز کلی وضـــعیت و جزئیات بخش‌های مختلف مانکن نمایش داده می‌شود.
در بخش تجزیه و تحلیل فعالیت انســانی می‌توان تنش‌های واردشــده، میزان خســتگی و ارزیابی پوســچر در هنگام کار برای یک اپراتور انسانی را با اســـتفاده از روش ارزیابی RULA و آنالیز بیومکانیکی بارهای واردشــده مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. همچنین می‌توان حداکثر بار مجاز برای حمل کردن، هل دادن و کشیدن برای یک اپراتور خاص را بر اســاس معیارهای 1991 NIOSH 1981،NIOSH و 1991 Snook and Ciriello ارزیابی نمود. شایان ذکر است که برای انجام این تحلیل باید وضعیت بدن در حالت ابتدایی و انتهایی به سیستم معرفی شود.
CATIA یک نرم‌افزار طراحی در محیط کامپیوتر اســت که شامل ابزارهای ابتدایی و پیشرفته مهندسی برای طراحی و تجزیه و تحلیل ارگونومیک می‌باشد. با اســتفاده از بخش مدلسازی انسان در محیط نرم‌افزار به‌راحتی می‌توان تجزیه و تحلیل ارگونومیک را روی مدل شبیه سازی شده با استفاده از روش‌هایی چون RULA انجام داد. از داده‌های حاصــل از RULA می‌توان در تجزیـه و تحلیل ارگونومیکی در فرایند طراحی اســـتفاده نمود. از دیگر امکانات CATIA در بخش ارگونومی می‌توان به تجزیه و تحلیل هل دادن، کشـــیدن و حمل بار اشـاره کرد. بر ای پیاده‌سازی و استفاده از امکانات ارگونومی در محیط CATIA چهار بخش تعریف شـده است که عبارت هستند از: مدلسازی انسان، ویرایشگر ابعاد انسان، تجزیه و تحلیل پوســچر انســان و تجزیه و تحلیل فعالیت انسانی. در بخش مدلسازی انسان می‌توان شبیه‌سازی بسیار دقیقی از انسـان در محیط کار و تعامل فرد با محصول برای اطمینان از مناسب بودن محیط کار و وظیفه انجام داد.
این بخش به‌طور خاص بر مدلسازی دیجیتالی انسان برای تجزیه و تحلیل تعامل انسـان با وظیفه و یا محصول تمرکز دارد. با استفاده از ابزارهای گوناگون موجود در این نرم‌افزار می‌توان مدل دیجیتالی انسان را بر اساس جنسیت، نژاد و صدکهای مختلفی که به‌صورت پیش‌فرض در نرم‌افزار وجود دارد، ایجاد کـرد. همچنین می‌توان پوســـچر شـــخص را در محیط کامپیوتری برای تجزیه و تحلیل‌های پیشرفته به‌صورت دقیق شبیه‌سازی نمود که این کار با تغییر زاویه مفاصــل مانکن به‌صورت دستی و یا واردکردن زاویه موردنظر به‌صورت عدد در منوی مربوطـه اعمال می‌شود.
از ســـوی دیگر بخش ویرایشـگر ابعاد انسـان به طور خاص بر ایجاد مدل دیجیتالی انسان بر اساس ابعاد آنتروپومتری دلخواه متمرکز است. علاوه بر ابعـاد آنتروپومتری هفت جمعیت مختلف که به‌صورت پیش‌فرض روی نرم‌افزار وجود دارد، با استفاده از این بخش می‌توان با واردکردن 103 متغیر آنتروپومتریکی، هر انســانی را به‌صورت مدل دیجیتالی شبیه‌سازی کرد. در این قسمت بـه دو صورت می‌توان تغییرات لازم را روی مـانکن اعمال نمود. در حالت اول اعداد مربوط به ابعاد در منوی مربوطه وارد می‌شود و در حالت دوم با حرکت دادن قسمت‌های مختلف مـانکن می‌توان تغییرات را اعمال کرد.
در بخش تجزیه و تحلیل پوسـچر انسان می‌توان تجزیه و تحلیل کمی و کیفی را روی تمام بخش‌های پوسچر مانکن انجام داد. پس از شبیه‌سازی پوسچر روی مدل، امکان تجزیه و تحلیل فراهم می‌شود. با استفاده از دستور تجزیه و تحلیل وضعیت می‌توان محدودیت‌های زوایه های برخی از بخش‌های بدن را روی مانکن ویرایش کرد. پس از اعمـال تمامی محدودیت‌های زاویه های برای کل بخش‌ها، آنالیز پوسـچر انجام می‌شود و امتیاز کلی وضـــعیت و جزئیات بخش‌های مختلف مانکن نمایش داده می‌شود.
در بخش تجزیه و تحلیل فعالیت انســانی می‌توان تنش‌های واردشــده، میزان خســتگی و ارزیابی پوســچر در هنگام کار برای یک اپراتور انسانی را با اســـتفاده از روش ارزیابی RULA و آنالیز بیومکانیکی بارهای واردشــده مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. همچنین می‌توان حداکثر بار مجاز برای حمل کردن، هل دادن و کشیدن برای یک اپراتور خاص را بر اســاس معیارهای 1991 NIOSH 1981،NIOSH و 1991 Snook and Ciriello ارزیابی نمود. شایان ذکر است که برای انجام این تحلیل باید وضعیت بدن در حالت ابتدایی و انتهایی به سیستم معرفی شود.
منابع مورد استفاده:Tahmasebi R, Anbarian M, Torkashvand S, Motamedzade M, Farhadian M. Ergonomic evaluation of welders posture and biomechanical analysis of loads on spine by CATIA software in Iran Gas Transmission Company. johe. 2017; 4 (3) :17-25