+- انجمن بهداشت حرفه ای ایران (https://www.occupationalhealth.ir)
+-- انجمن: بهداشت حرفه ای، ارگونومی، ایمنی (https://www.occupationalhealth.ir/forum-72.html)
+--- انجمن: سایر موضوعات بهداشت حرفه ای (https://www.occupationalhealth.ir/forum-44.html)
+---- انجمن: معرفی استانداردهای بهداشت حرفه‌ای، ارگونومی و ایمنی (https://www.occupationalhealth.ir/forum-70.html)
+----- انجمن: استانداردهای ISO مرتبط با مهندسی بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار (https://www.occupationalhealth.ir/forum-275.html)
+----- موضوع: ISO چیست؟ (/thread-965.html)
ISO چیست؟ - masoomi - 01-29-2015
ISO چیست؟
ISO که مقر آن در ژنو می‌باشد, یک سازمان غیر دولتی بین‌المللی است که در 24 فوریه سال 1947 تأسیس یافت. این سازمان متشکل از موسسه‌های ملی استاندارد کردن 130 کشور بزرگ و کوچک, صنعتی و درحال توسعه از کلیه مناطق دنیا می‌باشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد کردن و فعالیت‌های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل کننده نسبت به تبادلات بین‌المللی کالاها و خدمات, بهبود همکاری در محدوده علمی, فنی, اطلاعاتی و فعالیت‌های اقتصادی و حمایت از تولید کننده و مصرف کننده می‌باشد. سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی می‌گردد و نیز کمک به ساخت و عرضه کالاها و خدمات موثرتر, ایمن‌تر و بهداشتی تر می‌نماید. استانداردهای (ISO) تجارت و بازرگانی بین کشورها را آسان‌تر و صحیح‌تر می‌کند و به طور کلی از مصرف کنندگان کالاها و خدمات حمایت کرده و زندگی آنها را سهل‌تر می‌نماید. به عبارت دیگر اقدامات (ISO) که منتج به موافقت نامه‌های بین‌المللی گشته, نهایتاً به صورت استانداردهای بین‌المللی چاپ می‌شود.
سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) از اعضای خود تشکیل شده است و سازمان‌های عضو (اعضای اصلی یا Member baby) نمایندگان مراجع استاندارد کردن در کشورهای متبوع خود می‌باشند, بنابراین فقط یک سازمان می‌تواند به عنوان نماینده از هر کشور عضویت یابد.
از اعضای دیگر سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) عضو مکاتبه‌ای (Correspondent Member) می‌باشد که معمولاً سازمانی از یک کشور است که تا به حال فعالیتی در ارتباط با استاندارد کردن و تدوین استاندارد نداشته است. این سازمان صرفاً در مواردی که ذی نفع است اطلاعاتی کسب می‌نماید و در فعالیت‌های فنی مشارکتی ندارد.
عضو دیگر (ISO) عضو مشترک (Subscriber Member) است که کشورهایی که دارای اقتصادی خرد می‌باشند می‌توانند این عضویت را داشته باشند.
سازمان بین‌المللی استاندارد تا پایان ژانویه 2001 دارای 138 عضو شامل 91 عضو اصلی, 36 عضو مکاتبه‌ای و 11 عضو مشترک بوده است. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از جمله اعضای اصلی آن بوده و در تدوین استانداردهای بین‌المللی مشارکت دارد.
کلمه (ISO) از چه مشتق شده است؟
تصور می‌شود که کلمه (ISO) مخفف International Organization for Standardization است, در حالی که مخفف عبارت فوق می‌بایست به صورت (IOS) باشد. (ISO) در اصل از کلمه یونانی (isos) مشتق شده و به معنی (برابر) و ریشه پیشوند (iso) در انگلیسی است.
از ((برابر)) تا ((استاندارد)) علت انتخاب کلمه (ISO) به عنوان نام یک سازمان بین‌المللی به سهولت دانسته می‌شود. سازمان بین‌المللی استاندارد, در صورت توجه به زبان کشورهای عضو, در انگلیسی به صورت (IOS) و در فرانسه به صورت (OIN) در می‌آید ولی به طور کلی بدون در نظر گرفتن زبان کشور خاص, نام سازمان بین‌المللی استاندارد به صورت (ISO) خلاصه می‌شود.
چرا نیاز به استانداردهای بین‌المللی است و تدوین استانداردهای بین‌المللی چگونه انجام می‌گیرد؟
به طور کلی استانداردها توافق نامه‌های مستند شده, متضمن ویژگی‌ها, مشخصات فنی یا سایر ضوابط دقیق جهت استفاده به عنوان قوانین, راهنما یا شرح مشخصات به منظور حصول اطمینان از مناسبت مواد, کالاها, فرآیندها و خدمات با اهداف مورد نظر می‌باشد وجود استانداردهای ناهماهنگ برای تکنولوژی‌های مشابه در کشورها و مناطق مختلف منجر به ایجاد (موانع فنی فراراه تجارت) می‌گردد.
صنایع صادرات گرا نیاز به قبول کردن استانداردهای بین‌المللی, به منظور منطقی کردن فرآیند تجارت بین‌المللی را حس کرده‌اند و این امر از دلایل اصلی تأسیس (ISO) بشمار می‌رود.
صنایع مختلف در دنیا نیاز به استاندارد خاص را به موسسه استاندارد ملی کشور متبوع اعلام می‌نمایند و تدوین استانداردها می‌تواند از اعضای اصلی به سازمان بین‌المللی استاندارد انعکاس یابد. استانداردهای بین‌المللی برای بسیاری از تکنولوژی‌ها مانند ارتباطات, فرآیندهای اطلاعاتی, نساجی, بسته بندی, توزیع, تولید و مصرف انرژی, ساخت کشتی, بانکداری و خدمات اقتصادی تهیه می‌شوند و دلایل عمده تهیه آنها عبارتند از:
پیشرفت جهانی در آزادسازی تجارت
تداخل بخش‌های مختلف صنایع
سیستم‌های ارتباطات جهانی
نیاز کشورهای در حال توسعه
رشد و شکوفایی تکنولوژی
کار فنی (ISO) کاملاً غیر متمرکز و در چارچوب تشکیلات 2850 کمیته فنی, زیر کمیته و گروههای کاری انجام می‌گیرد. در این کمیته‌ها نمایندگان متخصصین صنعت, موسسه‌های تحقیقاتی, صاحب نظران دولتی, سازمان‌های مصرف کننده و سازمان‌های بین‌المللی از کلیه نقاط دنیا به عنوان شرکای بخش حل مشکلات جهانی استاندارد کردن گرد هم می‌آیند. به طوری که در اجلاسیه های (ISO) در هر سال حدود 30000 متخصص شرکت می‌نمایند.
کمیته‌های فنی (ISO) متشکل از اعضای فعال (P-member) و اعضای ناظر (O-member) می‌باشد که وظیفه دارند تدوین استانداردهایی را که ضروری به نظر می‌رسد, بررسی و مطرح نمایند. پس از موافقت اعضا با موضوع پیشنهادی, مدارک علمی و فنی مربوط (Draft Committee) تهیه و بین اعضا توزیع می‌گردد که پس از انجام اصلاحات لازم به صورت پیش نویس نهایی استاندارهای بین‌المللی (Draft International Standard) در می‌آیند. پیش نویس های مذکور مجدداً برای اعضا فرستاده می‌شوند تا پس از انجام آخرین اصلاحات به عمل آمده و تصویب نهایی به صورت استانداردهای بین‌المللی ایزو به چاپ رسد.
به طور کلی دامنه کار (ISO) به یک شاخه اختصاصی محدود نمی‌شود و شامل کلیه موضوعات و رشته‌های فنی به غیر از مهندس الکتریکی و الکترونیکی که از مسئولیت های کمیته (IEC International Electrical Commission) است, می‌گردد.
تاکنون حدود 12000 استاندارد بین‌المللی به زبان‌های انگلیسی و فرانسه تهیه گردیده است که فهرست کلیه استانداردها در کاتالوگ (ISO) موجود می‌باشد.
تضمین کیفیت و استانداردهای سری ایزو 9000
از دیدگاه عمومی و بر پایه اصول علمی, (تضمین کیفیت) شواهدی را فراهم می‌آورد تا بر اساس آنها کلیه اشخاص ذیربط (از جمله مدیران, کارکنان و مشتریان) اعتماد داشته باشند که تمامی فعالیت‌های مرتبط به کیفیت به طور مؤثر و کارا به اجرا در می‌آید.
در استانداردهای سری ایزو 9000 به ممیزی سیستم کیفیت تاکید شده است, به طوری که انجام توام با هدف و برنامه آن ابزاری مؤثر برای تضمین کیفیت در هر سازمان طالب کیفیت, استمرار کیفیت و بهبود مستمر محسوب می‌شود.
استانداردهای سری ایزو 9000 در واقع تعیین کننده, ویژگی‌ها و یا مشخصات فنی برای محصول نیستند بلکه استانداردهایی می‌باشند که بر فرآیند و عملکرد تمامی فعالیت‌هایی که بر کیفیت محصول یا خدمت نهایی تأثیر گذار است, توجه دارد و به همین دلیل برای هر صنعتی دارای کاربرد است.
استانداردهای سری ایزو 9000 استانداردهایی مدیریتی بوده و به این نکته تاکید دارد که کیفیت باید در فرآیند تولید و در تمامی بخش‌های یک سازمان (کارخانه یا شرکت) ازجمله بخش طراحی, بخش تدارکات, بخش تولید, بخش کنترل کیفیت, بخش آموزش و غیره به وجود آید.